Srpska naučnica Gordana Vunjak-Novaković, koja je u finalu prestižne Evropske nagrade za pronalazače i nominovana u kategoriji Životno djelo za inovativni doprinos u biomedicini, za N1 pojašnjava da je za njenu nominaciju zaslužno istraživanje kojim, zajedno sa svojim timom, pokušava ili da pravi ili da regeneriše u organizmu više različitih tkiva koja su sklona opadanju, gubljenju funkcije, bilo zbog bolesti, bilo zbog povreda.

„Procjena je da će tokom sledećih desetak godina tri četvrtine populacije ljudi imati u sebi neke dijelove sa kojima nisu rođeni. I sada medicina radi na tome da se naša tkiva zamijenjuju kada je to neophodno“, kaže Vunjak-Novaković, koja je i profesorka Univerziteta Kolumbija u Njujorku, članica SANU i prva žena i Srpkinja koja je postala članica Nacionalne akademije inženjerstva SAD.

Govoreći o toku inženjerstva tkiva, ona kaže da startuju od ćelija koje se izvdoje iz našeg organizma iz vrlo malog uzorka krvi.

„Sada postoje metode da se od tih matičnih ćelija naprave različite vrste ćelija kao što su ćelije mišića, kostiju, pluća. Potom ih kombinujete sa biomaterijalima i gajite ih pod uslovima koji imitiraju što je moguće više uslove koji postoje u našem organizmu tokom razvoja tog tkiva. To znači da ako pravite parče kosti, onda biste napravili ćelije koje se normalno nalaze u našim kostima, stavili biste ih na biomaterijal koji je mineralizovan, čvrst, ima proteine koje normalno koštana matrica sadrži, i gajili biste ih pod uslovima koji pogoduju razvijanju kostiju“, pojašnjava naučnica.

„Isprva nije shvatio šta je rekao, ali se potom vjerovatno grizao za jezik zbog toga“, rekla je ona.

Kaže da su do sada opisanu metodologiju koristili da naprave dijelove kostiju, „to je već u fazi kliničkih ispitivanja, da popravljamo oštećena pluća, i jako puno radimo na regeneraciji srčanog mišića“.

Upitana koliko dugo se radi na ovakvim istraživanjima, ona navodi da je to kompleksan i dugotrajan proces i da je nekad potrebno da prođe i 20 godina dok do pacijenta ne dođe konačni proizvod.

Kada je u pitanju sfera o inovativnoj tehnologiji, prvo se preda patent, pa se potom objavi rad u stručnoj literaturi, te slede predklinička i klinička ispitivanja.

Do sada su ispitivanja za kosti radili na svinjama, jer su one slične čovjeku i po veličini i po metabolizmu.

Pluća oštećena kovidom

Na pitanje dokle je njen tim stigao sa razvojem tehnologije za oporavak pluća oštećenih kovidom, ona navodi da je to „jedan od najkomplikovanijih projekata na kojima smo ikada radili i sa najvećim potencijalom“.

Autor: N1 Beograd